Verhalen uit de praktijk
Ervaring van Wim van Schaick te Mijdrecht
Wim van Schaick werkt al 30 jaar op de bloemenveiling in Aalsmeer. De melkveehouder combineert het werk met zijn eigen boerenbedrijf. "Ik werk 4 dagen per week op de veiling. Ik heb een contract voor 16 uur per week. Ik begin om 6.00 uur 's ochtends en ga meestal door tot een uur of half twaalf. De overuren neem ik op", zo vertelt de melkveehouder. Het werk op de veiling is hem dierbaar. "Ik vind het leuk om onder de mensen te zijn. Als boer ben je toch vaak alleen bezig. Het werk op de veiling wordt bovendien nog goed betaald ook."
Sinds oktober 2016 worden de koeien bij Van Schaick gemolken door de M2erlin-melkrobot van Fullwood. De robot zorgt voor flexibiliteit en arbeidsgemak. Dankzij de melkrobot hoeft Van Schaick zich 's ochtends wat minder te haasten om de veilingklok te halen. "Het robotmelken bevalt uitstekend. Het is allemaal net wat relaxter. Voorheen stond ik om 3.30 uur op om de koeien te melken. Nu kan ik tot 4.45 uur blijven liggen."
Sinds de komst van de melkrobot heeft Van Schaick een nieuw ochtendritueel. Na het opstaan kijkt hij op de laptop of er attentiekoeien zijn. Eenmaal in de stal stuurt hij deze dieren naar de melkrobot. In de wachtruimte is plek voor meerdere dieren, die achtereenvolgens worden gemolken. "Inclusief voeren ben ik 's ochtends 45 minuten bezig", aldus Van Schaick, die 20 autominuutjes nodig heeft om op de veiling te komen.
De ligboxenstal van Van Schaick is gebouwd in 1971. De stal is in 2009 verlengd en voorzien van een nieuw jasje. De melkrobot is dus ingepast in een bestaande situatie. Van Schaick ging daarbij niet over één nacht ijs. Hij bezocht veel open dagen van collega-melkveehouders om te kijken hoe je een melkrobot optimaal in kan passen in een bestaande stal. "Daar heb ik me goed in verdiept. Bij volledige nieuwbouw is het toch een stuk eenvoudiger."
Van Schaick kocht de melkrobot in maart 2016. De verbouwing startte een paar maanden later. "We hebben de melkstal gesloopt en de melkrobot geplaatst." Van Schaick molk zijn dieren twee maanden lang in een 14-stands doorloopmelkstal. "Dat ging prima. We hebben de tijd genomen voor de verbouwing. Ik wilde de melkrobot meteen op de goede plek hebben. In een tijdelijke opstelling van de melkrobot zag ik niets. Dan moeten de koeien twee keer wennen aan een nieuwe situatie."
Samen met zijn zoon Tom (20) - HAS-student en kandidaat-opvolger - zag Wim van Schaick meerdere melkrobots aan het werk. Vader en zoon Van Schaick lieten hun keuze al vrij snel op Fullwood vallen. "De eerste indruk was meteen goed", vertelt Wim van Schaick. De melkveehouder vindt het een groot voordeel dat de koeien de robotbox zowel via de voorkant als via de zijkant kunnen benaderen. "Separeren via de melkrobot gaat gemakkelijk. Daar is bovendien nauwelijks extra ruimte voor nodig", aldus Van Schaick, die aangeeft dat ook het financiële plaatje een belangrijke overweging was bij de keuze voor de M2erlin. De melkveehouder heeft bovendien veel vertrouwen in Fullwood dealer Van Winden BV.
De koeien kunnen de robotbox via twee kanten benaderen. Na het melken gaan de dieren via de zijkant van de box terug de koppel in. Separatiekoeien lopen rechtdoor. In de separatieruimte staat een koe met een gekantelde lebmaag. Het dier krijgt extra aandacht en structuurvoer om terug op krachten te komen.
Sinds de overstap op robotmelken is de productie op het bedrijf flink gestegen: van 8.300 liter naar 9.800 liter. Van Schaick is goed te spreken over het gemakkelijke aansluiten en de geruisloze, elektrische aansluitarm. "Als we hier lekker buiten zitten, horen we de robot niet of nauwelijks. Dat is toch wel aangenaam. Zelfs op de voergang hoor je de robot amper."
Het bedrijf van Van Schaick is gelegen op een prachtige locatie in het Groene Hart. Weidegang hoort bij het bedrijf. De koeien zijn in mei 2018 laat naar buiten gegaan. Het was lange tijd te nat, aldus de melkveehouder, die uiteindelijk besloot om eerst te maaien en daarna te starten met het weidegangseizoen. "Het is nog even zoeken hoe we weidegang optimaal kunnen combineren met de melkrobot", erkent Van Schaick, die zijn dieren dagelijks op een ander perceel laat grazen. Afgelopen jaar liet de melkveehouder zijn dieren 's ochtends om 5.00 uur naar buiten. 's Middags voerde hij in de stal mais bij, waarna de dieren vervolgens weer tot 19.00 uur naar buiten gingen.
Van Schaick weet exact welke dieren buiten lopen en welke dieren op stal staan. Bij het in- en uitlopen van de stal worden de koeien herkend door een antenne. "Rondom de stal liggen best veel sloten. Het gebeurt nog wel eens dat er een koe in de sloot belandt. Daarom vind ik het fijn om snel en gemakkelijk te checken of de koppel 's avonds compleet is."
De M2erlin draait nagenoeg storingsvrij. Slechts één keer moest Van Schaick vanuit Aalsmeer naar huis om een storing te verhelpen. Sinds de komst van de melkrobot is het werkritme van de melkveehouder behoorlijk op de schop gegaan. "Voorheen was ik bijna nooit voor 19.00 uur 's avonds binnen. Nu eet ik vrijwel altijd mee en schil ik ook nog wel eens de aardappelen", aldus Van Schaick, die dankzij de M2erlin zijn werkzaamheden tussen de koeien en de bloemen optimaal kan combineren.
Ervaring van familie Van der Horst te Cothen
Op het melkveebedrijf van familie Van der Horst in het Utrechtse Cothen hebben ze al ruim 20 jaar ervaring met robotmelken. Als proefbedrijf leverden de melkveehouders een grote bijdrage aan de ontwikkeling van de Fullwood-melkrobot. "Mijn vader Ko liet hier in 1997 onze eerste melkrobot installeren. Een halfjaar later volgde de tweede robot", vertelt Willem van der Horst (43), die het bedrijf van zijn vader overnam.
Na zijn studietijd was het voor Willem van der Horst geen uitgemaakte zaak dat hij het bedrijf over zou nemen. Hij werkte een poos voor een mengvoerfabrikant in Duitsland, waarbij hij zich richtte op de varkenshouderij. "Ik begon in de buitendienst, groeide door tot verkoopleider en kwam uiteindelijk in het management terecht", aldus Van der Horst, die zijn functie een tijd lang combineerde met de werkzaamheden op het ouderlijk melkveebedrijf. Die combinatie bleek moeilijk vol te houden, waarna hij in 2004 de keuze maakte om het bedrijf over te nemen.
Met Willem van der Horst aan het roer is het bedrijf de afgelopen jaren flink gegroeid. In 2007 werd een nieuwe stal gebouwd met 3 Fullwood-melkrobots. In 2015 werd deze stal verlengd. De robots uit 2007 werden daarbij vervangen. Ook het proefmodel van de M2erlin - die in 2015 al draaide - werd vervangen voor een nieuwe uitvoering. Met het verlengen van de stal zijn de nieuwe robots op een centrale plek in de stal geplaatst. "Daarvoor stonden de robots voor in de stal opgesteld", vertelt Van der Horst, die inmiddels werkt met de derde generatie Fullwood-melkrobot.
Ondanks de jarenlange ervaring met Fullwood was het voor Van der Horst geen abc'tje dat hij in 2015 voor vier nieuwe M2erlins zou kiezen. De melkveehouder stuurt op rendement en is zakelijk ingesteld. "Als proefbedrijf hebben we ons altijd flexibel opgesteld. We werkten overal aan mee. Maar bij de keuze voor vier nieuwe melkrobots speelden de voorgeschiedenis en de emoties geen rol. Dat soort ondernemersbeslissingen moet je zakelijk benaderen."
Voor Van der Horst gaf het financiële plaatje de doorslag. Daarbij had hij bovendien het volste vertrouwen in de M2erlin-melkrobot. Dat vertouwen betaalt zich uit. De melkveehouder heeft positieve ervaringen met de vier robots, zo vertelt hij. "Ze draaien nagenoeg storingsvrij. Dat is perfect. De elektrische aansluitarm is verbazingwekkend stil en vindt de spenen gemakkelijk. Op het melken heb ik niks aan te merken. Het touchscreen werkt bovendien uitstekend."
Van der Horst heeft in zijn stal veel aandacht besteed aan het koeverkeer. De koeien hebben veel ruimte om van en naar de robots te bewegen. Achter de robots heeft de melkveehouder twee ruime strohokken ingericht voor attentiekoeien en af te kalven dieren. Daarnaast is ruimte vrijgemaakt voor de droge koeien. "Na het afkalven laat ik de koe door de robot en voer ik biest aan het kalf. De looplijnen zijn kort. Dat werkt snel en gemakkelijk", aldus Van der Horst.
Van der Horst vindt de verschillende in- en uitgangen van de melkrobot ideaal. Separatiekoeien lopen via de achterzijde de robotbox in en gaan er via de voorkant weer uit. Reguliere melkkoeien gaan via de zijkant naar binnen, om na het melken ook via de zijkant weer terug de koppel in te gaan. De koeien bezoeken de robots gemiddeld 10 keer op een dag. Daarbij worden ze 3 keer gemolken. Vanwege de fosfaatwetgeving heeft Van der Horst het ondereind van zijn melkveestapel afgestoten. Hij selecteert bovendien streng in zijn veestapel en houdt alleen de beste vaarzen aan. De gemiddelde productie is daardoor flink gestegen.
Ervaring van familie Aalberts te IJsselmuiden
Wicher (60), Andries (26) en Jenny (60) Aalberts uit IJsselmuiden (Overijssel) hebben een melkveebedrijf met 107 melk- en kalfkoeien en 60 stuks jongvee op 60 hectare. Het rollend jaargemiddelde is 10.000 liter, met 4,05 % vet en 3,45 % eiwit. Bedrijfsopvolger Andries werkt 32 uur per week als assistent accountmanager bij Rabobank en zit in de jongerenraad en jongerencommissie van Friesland Campina.
"Ik had altijd een duidelijke visie als het om melken ging. Daarbij lette ik vooral op de kostprijs. Ik wilde tegen een zo laag mogelijk investering een zo hoog mogelijke melkcapaciteit realiseren." Andries Aalberts moet bekennen dat hij zijn opvatting over melken enigszins heeft bijgesteld. Toen hij samen met zijn ouders plannen maakte voor bedrijfsuitbreiding viel de keuze uiteindelijk op automatisch melken. Dat had hij vooraf niet gedacht. "Maar de investering in de M2erlin melkrobots was goed rond te rekenen. Uiteindelijk speelde het sociale aspect ook een grote rol."
In 2016 is de ligboxenstal van familie Aalberts uitgebreid met 40 ligplaatsen. De 2x7-visgraat maakte plaats voor twee M2erlins van Fullwood. De robots zorgen voor arbeidverlichting en -flexibiliteit, zo vertelt Andries Aalberts. "Mijn ouders zijn beide 60 jaar oud. Ik heb er nog een baan bij. De robots zorgen voor rust. Ik ben heel erg blij dat ze er zijn. Mijn ouders kunnen nog een paar jaar door en we hoeven geen melker in te huren."
Terwijl hun zoon vertelt over de gemaakte keuze, knikken Wicher en Jenny Aalberts instemmend. Met het automatisch melken blijft hen veel fysieke arbeid bespaard. "Ik heb 45 jaar lang op traditionele wijze gemolken. Mede daardoor heb ik rug- en schouderklachten. Nu wil ik graag nog een paar jaar van de robots genieten", vertelt Wicher Aalberts.
De grotere stal en de Fullwood robots hebben gezorgd voor een fikse productiestijging. De koeien geven jaarlijks gemiddeld 1.000 liter meer dan voorheen. In de oude situatie was sprake van overbezetting. Niet alle dieren konden tegelijkertijd vreten. Het aantal dagelijkse melkbeurten (2) lag bovendien lager dan nu (2,7 tot 2,9). "Maar ik blijf me wel verbazen over het feit dat de productie nu nog altijd stijgt", zegt Andries Aalberts met een glimlach.
Familie Aalberts is goed te spreken over de melkrobots van Fullwood. De elektrische aansluitarm van de M2erlin is energiezuinig en geluidsarm. Dat zorgt voor rust in de stal en voorkomt stress bij de dieren. Het waterverbruik is bovendien laag. "We zijn ook zeer tevreden over ons dealerbedrijf. Het aantal storingen is nihil. Ik ga 's ochtends met een gerust hart naar mijn werk, ook als mijn ouders er een keer niet zijn", aldus Andries Aalberts.
De melkveehouders hebben een aantal maatregelen getroffen om de gang naar de robots en de melkproductie te stimuleren. Zo hebben de dieren veel ruimte om van en naar de robots te lopen. "We hebben er bewust voor gekozen om de middelste rij boxen niet te ver door te trekken. Dat heeft vier ligplaatsen gekost. Maar het koeverkeer is nu optimaal geregeld", aldus Andries Aalberts.
Pinken lopen een paar weken voor het afkalven alvast mee in de koppel. Ze kopiëren het gedrag van de melkkoeien en vinden zo alvast hun weg naar de robots. Daar krijgen ze krachtvoer verstrekt. Uiteraard gaat de elektrische arm nog niet onder het uier. "De pinken ervaren alvast hoe het is om vast te zitten in de robotbox. Zo weten ze wat hen als melkkoe te wachten staat", vertelt Wicher Aalberts. De werkwijze werpt zijn vruchten af. Alle dieren zijn snel gewend aan het automatische melksysteem. Van stress is geen sprake. "De melkproductie komt bij alle dieren meteen goed op gang. Dat gaat perfect", aldus Andries Aalberts.
De koeien van familie Aalberts worden geweid. Toch is er nergens in de stal een weidepoort te ontdekken. Tijdens het weideseizoen krijgen de dieren van de M2erlin-melkrobots toestemming om naar buiten te gaan. Dat gaat als volgt. Vanaf 5 uur 's ochtends gaat de staldeur open. Na hun robotbezoek worden de dieren automatisch gesepareerd en lopen ze één voor één naar buiten. "Rond een uur of 11 's ochtends staat de hele koppel buiten", vertelt Jenny Aalberts. Rond het middaguur kunnen de koeien via een andere route weer naar de robots toe. Tot 17.30 uur mogen de dieren na hun robotbezoek naar buiten. Koeien die daarna nog worden gemolken blijven tot de volgende ochtend op stal. "Het is mooi om de dieren buiten te zien. Bovendien levert weidegang nog een plus op", aldus Wicher Aalberts.
De melkveehouders zetten in op robuuste koeien, met een lange levensduur. Ze hebben in totaal al 7 koeien gehad met een productie van meer dan 10.000 liter. Daarvan is er nu nog 1 op het bedrijf aanwezig. "Dat is echt gaaf. Daar doen we het voor", aldus Andries Aalberts. Trots vertelt hij over Roelie 982. Deze koe is al 515 dagen aan de melk een heeft in die periode 21.600 liter gegeven. Nu ze drachtig is, geeft ze nog altijd 41 liter per dag. "Dat is echt uitzonderlijk. Ik geniet daar met volle teugen van", aldus de jonge melkveehouder. Gevraagd naar de rol van de M2erlin-robots van Fullwood in dit succes is hij duidelijk. "Onze robots halen het beste in persistente koeien naar boven."